شاید واکسن، بهترین راه‌حل امیدبخش برای پایان‌دادن به عالم‌گیری کووید 19 باشد. اما اکنون‌که واکسن کرونا تولیدشده و قرار است در اختیار مردم قرار گیرد، شایعاتی پیرامون آن وجود دارد.
دانشمندان و محققان از همان روزهای اولیه آغاز بیماری ویروس جدید کرونا تلاش کردند تا دارو یا واکسن ایمن و مؤثری برای درمان یا پیشگیری از بیماری کرونا بیابند. سرانجام تلاش‌هایشان نتیجه داد و این روزها واکسن‌هایی چون فایزر و مدرنا که به تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا رسیده در اختیار مردم قرار گرفته است. اما در رسانه‌های اجتماعی شایعات و باورهای غلطی در مورد واکسن‌های تولیدشده گسترش‌یافته است.
باور غلط ۱: واکسن‌های کووید 19 به دلیل اینکه به‌سرعت تولید شده‌اند، ایمن نیستند.
حقیقت: بسیاری از شرکت‌های داروسازی به‌محض شروع بیماری کرونا، منابع قابل‌توجهی برای ساخت و آزمایش واکسن تخصیص دادند. در واقع وضعیت اضطراری به یک واکنش اضطراری نیاز داشت. همچنین بنا به گفته تولیدکنندگان واکسن کووید ۱۹، خود واکسن‌ها به‌سرعت تولید شدند اما آزمایش‌های بالینی آنها که ایمنی و کارایی واکسن‌ها را بررسی می‌کنند بدون عجله و مطابق با شرایط آزمایش انجام شده‌اند.
محققان می‌گویند تولید واکسن در دهه ۱۹۸۰ فرایندی طولانی بود؛ اما امروزه به لطف پیشرفت‌های علمی که شاهد آن هستیم روند تولید واکسن بسیار ساده شده است. واکسن‌های فعلی با استفاده از فناوری‌های امروز بر اساس ساختارهای مولکولی ویروس تولید شده‌اند.
همچنین یافتن ویروس کرونا خیلی آسان و سریع بوده است و ازآنجایی‌که کووید 19 شبیه ویروس‌های کرونایی مانند مرس و سارس است که پیش‌ازاین در انسان مشاهده و در تولید واکسن‌های مرس و سارس استفاده شده بودند، سرعت تولید واکسن کووید 19 افزایش یافت.
باور غلط ۲: اگر کسی به کووید 19 مبتلا و درمان شده باشد، دیگر به واکسن نیازی ندارد.
حقیقت: هنوز اطلاعات دقیق و کافی از اینکه اگر فردی از بیماری کووید 19 درمان شود، دوباره مبتلا نشده و در عین حال ایمنی طولانی‌مدت کسب می‌کند در دسترس نیست. به این نوع ایمنی، مصونیت طبیعی گفته می‌شود. شواهد اولیه نشان داده که مصونیت طبیعی از بیماری کووید 19 خیلی طولانی نیست اما برای اثبات این موضوع به مطالعات بیشتری نیاز است.
بنابراین وقتی واکسن به‌اندازه کافی در دسترس قرار گرفت، همه باید واکسن بزنند. البته آن دسته از افرادی که به‌تازگی از بیماری کووید 19 بهبود یافته‌اند باید واکسیناسیون خود را سه ماه عقب بیندازند. افرادی هم که در معرض ویروس کرونا بودند و در قرنطینه هستند یا علایم بیماری کووید 19 را از خود نشان می‌دهند نباید واکسن دریافت کنند.
باور غلط ۳: عوارض جانبی واکسن‌های کووید 19 بسیار شدید است.
حقیقت: عوارض جانبی این واکسن‌ها ملایم و کوتاه‌مدت هستند و فرد دچار هیچ نوع صدمه یا جراحتی نمی‌شود. مرحله اولیه بررسی واکسن فایزر نشان داد که آن کاملاً ایمن است. محل تزریق واکسن در ۱۵درصد از افراد کمی متورم، قرمز و دردناک شد. ۵۰ درصد از افراد هم واکنش‌های سیستمی مانند سردرد، لرز، خستگی، درد عضلانی و تب به مدت ۱ تا ۲ روز از خود نشان دادند.
فراموش نکنید که تمام عوارض جانبی ملایم و خفیف هستند و این موضوع نشان می‌دهد که سیستم ایمنی بدن پس از دریافت واکسن به ویروس ضعیف شده واکسن واکنش نشان می‌دهد.
باور غلط ۴: افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای نباید واکسن دریافت کنند اما افراد سالم در معرض ابتلا نیستند و نیازی به واکسن ندارند.
حقیقت: افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و بیماری قلبی، در خطر بالای عوارض ناشی از ابتلا به کووید 19 هستند. به همین دلیل لازم است که این افراد زودتر از دیگران در برابر کرونا واکسینه شوند.
همچنین افراد سالم که هیچ نوع بیماری زمینه‌ای ندارند، باز هم در معرض ابتلا به کووید 19 هستند. آنها احتمالاً دچار عوارض شدید این بیماری نمی‌شوند اما ناقل خواهند شد و ویروس را به اطرافیان خود منتشر می‌کنند. واکسیناسیون می‌تواند تمام افراد جامعه را در برابر ویروس کرونا ایمن کند.
باور غلط ۵: پس از دریافت واکسن به ماسک نیازی نداریم.
حقیقت: پس از دریافت واکسن، مدتی طول می‌کشد تا فرد ایمن شود. در ضمن پس از ایمن شدن هنوز مشخص نیست که آیا ممکن است ناقل باشد و ویروس کرونا را به دیگران منتقل کند یا خیر؛ بنابراین تا زمانی که کاملاً مشخص شود، واکسن تا چه حد مؤثر است، باید علاوه بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، همچنان از ماسک استفاده کنیم.
باور غلط ۶: واکسن کرونا برای کنترل مردم تولید می‌شود و این کار با استفاده از ردیاب‌های ریزتراشه یا «ترانسفورماتورهای نانو» انجام می‌شود.
حقیقت: هیچ نوع واکسنی به‌اندازه ریزتراشه تولید نشده که بتواند افراد را ردیابی کرده یا اطلاعات شخصی آنها را وارد پایگاه داده‌ها کند.
در واقع این شایعه زمانی شکل گرفت که «بیل گیتس» از گواهینامه‌ای دیجیتالی در اندازه ریزتراشه صحبت کرد که پیشینه واکسن‌ها را ارائه می‌دهد. این ریزتراشه صرفاً برای آگاهی از روش تولید، آزمایش و توزیع واکسن کووید 19 تولید شده است.
باور غلط ۷: واکسن کووید 19 رشته DNA بدنمان را تغییر می‌دهد.
حقیقت: اولین واکسن‌های کووید 19 که وارد بازار شد، واکسن‌های حاوی پیام‌رسان RNA (mRNA) هستند. این واکسن‌ها به سلول‌های بدن چگونگی تولید پروتئین‌هایی را آموزش می‌دهند که می‌توانند واکنش ایمنی بدن را تحریک کنند. این پیام‌رسان هیچ تعاملی با رشته DNA بدن ندارد. سلول‌های بدن پس از اینکه آموزش‌های لازم از پیام‌رسان RNA را دریافت کرد، آن را تجزیه کرده و از بین می‌برد.
باور غلط ۸: واکسن کووید 19 با استفاده از بافت‌های جنینی تولید می‌شود.
حقیقت: هیچ یک از واکسن‌های کووید 19 و به‌طورکلی هیچ نوع واکسنی در دنیا از بافت‌های جنینی تولید نشده‌اند.
باور غلط ۹: واکسن کووید 19 موجب ناباروری یا سقط جنین می‌شود.
حقیقت: شایعه‌ای در فضای اینترنت است که می‌گوید، پادتن‌های پروتئین کووید 19 تولیدشده از این واکسن‌ها به پروتئین‌های جفت چسبیده و جلوی بارداری را می‌گیرند. این شایعه هیچ پایه و اساس منطقی و علمی ندارد.
بررسی‌ها نشان داده است که زنان باردار در خطر بیشتر ابتلا به کووید 19 و بستری شدن هستند. اما هیچ مدرکی دال بر سقط جنین و ناباروری ناشی از واکسن کرونا وجود ندارد.
باور غلط ۱۰: زنان باردار یا شیرده نباید واکسن دریافت کنند.
حقیقت: معلوم شده زنانی که باردار یا شیرده هستند، ویروس کووید 19 را به نوزادان خود هم منتقل کرده‌اند. اما واکسن ویروس زنده نیست؛ بنابراین امکان انتقال آن به نوزاد وجود ندارد.
باور غلط ۱۱: ازآنجایی‌که به واکسن‌ها مواد نگهدارنده اضافه می‌شود، این واکسن‌ها باید در دمای بسیار پایین نگهداری شوند.
حقیقت: واکسن‌های متفاوت معمولاً شرایط نگهداری متفاوتی دارند. مثلاً، واکسن فایزر/بایون‌تک باید در دمای زیر ۷۰ درجه سلسیوس ذخیره شوند. واکسن مدرنا هم به دمای زیر ۲۰ درجه سلسیوس نیاز دارند. هر دوی این واکسن‌ها مواد نگهدارنده ندارند اما به دلیل اینکه حاوی پیام‌رسان RNA هستند، باید در دمای پایین نگهداری شوند تا از بین نروند.
باور غلط ۱۲: مصونیت طبیعی بهتر از مصونیت ناشی از دریافت واکسن است.
حقیقت: مقدار مصونیت فردی که ناشی از ابتلا و درمان به کووید 19 است با فرد دیگر متفاوت است. بررسی‌ها نشان داده ایمنی طبیعی زیاد دوام نمی‌آورد. اما مصونیت پس از دریافت واکسن مطمئن‌تر از نوع طبیعی آن است. زیرا در حالت طبیعی نمی‌توان شدت بیماری و در نتیجه دوام مصونیت را پیش‌بینی کرد.
محققان می‌گویند اگر ۷۰ درصد مردم واکسن دریافت کرده یا ایمنی طبیعی به دست آورند، جامعه به ایمنی جمعی می‌رسد زیرا ویروس شانس کمی برای انتشار پیدا می‌کند. اما تا رسیدن به این رقم از ایمنی بدون واکسیناسیون رخ نمی‌دهد.
منابع: تیک
